Građani Srbije su 12. juna dobili prvi SMS servis za prijavu korupcije u zdravstvu. U periodu od mesec dana Udruženje građana “Srbija u pokretu” je putem ovog servisa primilo 439 poruka od kojih se 219 odnosilo na zdravstveni sistem Srbije. Primedbe i žalbe koje su građanke i građani poslali, svrstane su u tri glavne kategorije – Povreda prava pacijenata, Organizacija zdravstvene službe i Korupcija. Grafikon ispod ilustruje strukturu poruka koje su pristigle, a tiču se zdravstvenog sistema.
U kategoriju Povrede prava pacijenata spadaju slučajevi koje karakteriše neprofesionalan i neadekvatan odnos prema prema pacijentima, kao i nesavesno lečenje. Najčešći primeri koji su građanke i građani navodili u svojim porukama jeste da lekar ne daje blagovremenu i potpunu informaciju o zdravstvenom stanju pacijenta, više puta odlaže zakazani pregled, vređa pacijenta i slično. Nedavno je ova oblast zakonski regulisana kroz Zakon o zaštiti pacijenata koji je usvojen u maju ove godine i možete ga pogledati ovde.
Organizacija zdravstvene službe
Organizacija zdravstvene službe često se odražava na prava pacijenata. U određenom broju slučajeva koji je za posledicu imao povredu pacijentovih prava, uzrok nije loš odnos lekara prema pacijentu, već celokupna organizacija zdravstvene službe. Primer za lošu organizaciju jeste mali broj lekara (nekad i po 2), koji ne mogu da usluže veliki broj pacijenata na određenom odeljenju, što često smanjuje kvalitet pružene zdravstvene nege. Jedan od najpoznatijih primera jeste kada je pacijent stavljen na listu čekanja koju, prema podacima do kojih je došao portal MONDO, nastanjuje oko 54 000 pacijenata (detaljnije informacije možete pronaći na samom portalu ovde).
Oblici korupcije
Poruke koje su sadržale elemente korupcije podeljene su u 3 kategorije – Mito i neformalna plaćanja, Zloupotreba službenog položaja i Ostalo. Struktura pristiglih poruka oslikana je strukturnim krugom u nastavku teksta.
U ove kategorije uključene su situacije u kojima je osoba dala mito ili joj je taj mito bio tražen (radi dobijanja zdravstvene usluge) od strane zdravstvenog radnika. Ono što je interesantno, a izdvojilo se kao kombinacija davanja mita i zloupotrebe službenog položaja jeste Korupcija pri zapošljavanju lekarskog i nelekarskog osoblja. Dvadeset pet poruka ukazuje na slučajeve gde je lekarima, medicinskim sestrama i zdravstvenim tehničarima tražen novac za radno mesto. Pod kategorijom Ostalo podvode se situacije gde su pacijenti Upućeni na privatnu praksu (10 poruka), Sumnjive javne nabavke (8) i slično.
Gradovi sa najvećim brojem prijava
Poruke su stizale širom Srbije, a na vrhu liste su Beograd (20 poruka), Sremska Kamenica (6), Kragujevac i Leskovac, Niš i Sremska Mitrovica sa po 5 poruka. Sledi Smederevo sa 4 poruke, a Čačak, Ćuprija, Kraljevo i Bogatić sa po 3 poruke.
Građani upućivani na institucije
Udruženje građana “Srbija u pokretu”, koja je realizator ovog SMS servisa, građane je savetovalo kojoj instituciji bi trebalo da se obrate u zavisnosti od slučaja koji su prijavili, a u vezi su sa zdravstvenim sistemom Srbije. Među institucijama na koje su obučeni aktivisti Srbije u pokretu najčešće upućivali građanke i građane Srbije jesu Zdravstvena inspekcija Ministarstva zdravlja i Zaštinike prava pacijenata u okviru zdravstvenih ustanova na čiji su se rad građani žalili. Ispod možete videti grafikon koji ilustruje broj upućenih slučajeva.
Ovaj tekst nastao je u okviru projekta Mladi novinari u borbi protiv korupcije koji preko Agencije za borbu protiv korupcije finansira Program Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP). Mišljenje i stavovi u ovom članku ne moraju neophodno predstavljati mišljenja i stavove Agencije za borbu protiv korupcije i UNDP-a.
